Eğitimde Yeni Nesil Yaklaşımlar ve 21. Yüzyıl Becerileri

Türkiye’de ve Dünyada Yaparak Öğrenme Kültürü

Okullarda Kodlama Atölyeleri – Maker hareketi – Stem aktiviteleri son yıllarda yoğun bir şekilde uygulanmaya çalışılıyor ve bir rekabet unsuru olarak ön plana çıkıyor. Bunu ilanlardan ve söylemlerden farkedebiliyoruz.

Belki de biliyorsunuz… Maker Atölye, Maker Hareketinin aktif temsilcilerinden ve uluslararası Fablab ağının bir parçası. Maker Çocuk atölyelerinde Usta Çırak ilişkili eğitim sistemiyle yeni formatlar deniyoruz. Edindiğimiz deneyimleri paylaşmanın bu kültürün bir gereği olarak görmenin yanında toplumsal gelişimimize de katkısı olacağını düşünüyoruz.

Yaparak Öğrenme Kültürü

Tüm dünyada Maker Hareketi, Stem aktiviteleri çocukların kendi becerileriyle bir şeyler üretmesiyle tüketim yerine üretim toplumu oluşturmaya yönelik bir altyapı sunuyor.

Bu global etki maalesef ülkemizde doğru bir şekilde algılanmadı veya uygulanamıyor. Bulunan her yeni kelimenin peşinden giden ticarileşmiş eğitim sistemi, idealleri kovalayan eğitmenlere çoğunlukla fırsat vermiyor.

Dünyada Maker Hareketini (Maker Movement) bir çok youtube kanalından takip edebilirsiniz. Bunların hepsini buraya eklemek yerine Wikipedia sayfasını ekleyebiliriz.

https://en.wikipedia.org/wiki/Maker_culture

Yaparak Öğrenme Bir Merak Konusudur!

Yaparak, deneyimleyerek öğrenme, birşeyler üretme, nasıl yapıldığını paylaşma, bunu insanların kullanımına açma maker hareketinin temel prensipleridir.

Nasıl yapıldığının paylaşılması aşaması kritiktir. Usta eğer kendi yapmıyorsa çırağına da yaptıramayacaktır. Okullarda tam olarak sıkıntı yaşanan konu budur. Yapmadığınız bir şeyi çocuklardan isteyemezsiniz. 

Peki Biz Maker Çocuk Atölyelerinde nasıl bir anlayış benimsiyoruz?

Maker Çocuk’ta yapılan her atölyenin o konuyu seven bir kişi tarafından verildiğini bilirsiniz.  Yaptığımız atölyelerin hiçbirinde internette ulaşamayacağınız erişemeyeceğiniz bilgiler bulunmaz. Bu atölyelere katılma da bir yetenek sahibi olma konusu değildir.

Burada anlatılanlar bir yetenek gerektirmez, bunlar edinilebilir becerilerdir. Kendi eviniz yerine bizimki gibi mekanlar (makerspace, fablab, atölye) içerisinde atölyeleri gerçekleştirmenin en büyük farkı topluluk motivasyonudur. Bir çocuğun diğer çocukların yaptıklarını, yapabildiklerini görmesi onun da denemesine motivasyon sağlar.

Atölye Program detaylarımız da internetten incelenebilir

Üretim Toplumu İçin Çocuklara Verilen İmkanlar

Çocukların sahip olduğu imkanlar açısından belki de en avantajlı yıllar içindeyiz. Bugün örneğin Amerika’daki bir 8-12 yaş aralığındaki bir çocuğun erişebildiği araçlarla Türkiye’deki bir çocuğun erişebildiği araçlar arasında bir fark yoktur. Aynı arduino kart, aynı 3d yazıcı, aynı kodlama platformları iki tarafın da erişimine açıktır. Fark çocukların bulunduğu ortamdan kaynaklanır.

Ortam Nasıl Olmalı – Farklar Engeller Nelerdir?

Ortamın yaratıcılığı, hata yapmayı ve süreçten öğrenmeyi teşvik etmelidir. Eğitim süreç odaklı olmak yerine sonuç odaklı olunca, çocukların süreçten birşey öğrenmesi değil bir sonucu ortaya çıkarması hedefleniyor. Bu yüzden atölyeye katılan çocukların atölye sonunda çıktıları görülmek isteniyor.

Okullarda yaratıcılığın nasıl öldürülmemesi gerektiğiyle ilgili çok eğlenceli bir o kadar da bilgi veren şu videoyu izlemenizi tavsiye ederim. Türkçe altyazılı bu kısa konuşmadaki profesör eğitimle ilgili girişimleriyle Sir ünvanı alan Ken Robinson;

Birşey Bozma – Hata Yapma Fırsatı

Bir diğer ortam farkı da, bu atölye araçlarının ucuz olduğundan dolayı çocukların bozmasına açık kalması gerekliliğidir. evet bazen arduino kart zarar görebilir evet 3d yazıcının kafası tıkanabilir ve evet bazen motorlar bozulabilir ama bunların tamiri veya yeniden tedariği nispeten kolay olduğu için bu imkana sahip olmaları gerekir.

Bir atölyemizin sonunda yapılan sunumda bir çocuk nasıl 2 motoru yaktığını, 3d yazıcıdan çıktı alırken nerelerde hata yaptığını, bu yüzden şu anda aracının çalışmadığını anlatması, ona sonraki atölyelerinde motoru ne yaparsa yanacağı konusunda iyi bir deneyim olur.

Toplumsal Farkındalık

Bir başka ortam engeli de toplumsal farkındalıktan kaynaklanıyor. Amerikadaki çocuk geri dönüşüm atölyesi için kartonu geri dönüşüm merkezlerinden neredeyse bedava temin edebilirken Türkiye’de bunun için marketlerden ricacı olmak (sonuç alamamak) nihayetinde kartonu satın almak zorunda olabilir.

Doğru ortam sağlandıktan sonra açık kaynağın yaygınlaştığı, bilginin herkesin erişimine açıldığı bir dönemde eğitimde farkın ana kaynağı başka özellikler olacaktır. 21. Yüzyıl becerileri başlığı altında geleceğin mesleklerinin tartışıldığı ortamlarda (World Economic Forum, P21 vs) aranan yeni nesil becerilerdir bunlar. Aşağıda Dünya Ekonomi Forumunda konunun ele alınma şeklini görebilirsiniz.

https://www.weforum.org/agenda/2016/03/21st-century-skills-future-jobs-students/

Bu yüzden çocuk yaşta kodlamanın, stem aktivitelerinin, maker hareketinin çıktıları gelişmiş ülkelerde önemseniyor. Bu yüzden Amerika’da Avrupa’da Uzakdoğu’da hala Maker Panayırları (Maker Faire) düzenlenmeye devam ediyor. Bu yüzden Amerika’da Obama yönetimi Beyaz sarayda iki kez panayıra evsahipliği yaparak dünya Maker günü ilan ediyor.

Öğrenme Heyecanının Çocuklara Aktarılması

Ülkemizde de önemseniyormuş gibi gözükse de heyecanın çocuklara taşınamadığı çok açık. Hiçbir masraftan kaçınılmadan atölyeler kurulurken bunun bir demirbaş mantığında bir eğitmene zimmetlenmesinin de buna etkisi var. Kurulan bazı atölyelerin çocukluğumuzdaki bilgisayar odası gibi kilit altında tutulup haftada bir kez çocuklara gösterilmesi bu farkı kapatamaz.  

Daha önce kendi aramızda çok konuştuğumuz bir başka konu da bu önemsememe konusunda. İşini seven kişilerin o işi yapmasına imkan verin. 

Bir mimarın tasarımın ne olduğunu anlatırken duyduğu heyecanı çocukların da görmesi onları konuya ısındırır. Bir elektronik mühendisi arduino karttan bahsederken eğer kullanıyorsa anlatacak çok şeyi olacaktır. Bir makine mühendisi için 3d yazıcılar mucizevi araçlardır, kalıpsız üretim inanılmaz birşeydir. 

O yüzden konularında uzman kişiler (yukarıda meslek isimleri geçmesine rağmen diplomaya değil meraka bağlı uzmanlıktır kastedilen) o konularda bir şey anlatırken kullandıkları ifadeler çocukları doğrudan etkileyebilir. Çocuklarda biraz farkındalık biraz merak oluşturulabilirse zaten kendilerini geliştirmek isteyeceklerdir.

Örnek Olarak Biz Ne Yapıyoruz?

Maker Çocuk atölyelerinde Tasarım Kodlama Elektronik olmak üzere 3 temel atölye veriliyor. Bu atölyeler tamamlandığında çocuklara “Tamam artık kendi projeni yapabilirsin” diyoruz. Aslında alınan atölyeler basit giriş aşaması atölyeleri ve tabii ki o konuların hiç biri bir aylık atölye içerisinde bitmesi düşünülebilecek konular değil. 

Tasarım olsun, elektronik olsun, kodlama olsun herbiri sürekli kendinizi geliştirmeniz gereken bir alan. Bu geliştirme zamanını da Maker Çocuk Pro dediğimiz atölyelerde yapıyoruz. 

Maker Çocuk Pro’da ne yapıyoruz

Çocuklar kendi projelerini kendileri araştırıp buluyorlar. Bütçelerini kendileri hesaplayıp yatırımcılarından (aileleri 🙂 ) bunları talep ediyorlar. Projeleri instructables.com sitesindeki projeler gibi nasıl yapıldığı belli olan projeler olabiliyor. Kendileri sıfırdan bir projeyle de uğraşabilir. Bu aşamada mentörler çocukların doğru yönlenmesi konusunda yardımcı oluyor. Proje süreleri de esnek tutuluyor (sonuçta kendi projesi üzerinde istediği zaman istediği kadar çalışabilmeli) Atölye içerisindeki malzeme imkanlarından faydalanıyor ve doğru konuda doğru mentörün boş zamanını kendi yakalamaya çalışıyor. 

Örnek Bir uzaktan kumandalı savaş arabası projesinin tekerlek motor seti hazır alınırken aracın tasarımı 3 boyutlu olarak tamamlanıyor, 3d yazıcıda çocuk kendisi basıyor,  motor kontrolleri arduino kart üzerinden kontrol ediliyor ve yine kendi yazdığı mobil uygulama ile bu arduino kart cep telefonundan kontrol ediliyor. Bu mobil uygulamayı da kendi yazıyor. Bunları yaparken arada birçok bilmediği konu ile karşılaşıp sorup araştırıp öğreniyor.

Sonuç Değil Süreç Odaklı olmanın Önemi Üzerine

Burada ortaya çıkan sonuçtan çok ama çok daha önemli kısım süreç. Bu süreçte yeni bilgiler ediniyor, yeni yöntemler görüyor, projesinin nerede tıkandığını veya nerede başarısız olduğunu görmesi bile değerli deneyimler olarak kayda geçiyor. Nihayetinde projesi tamamlandığında tüm süreç güzel bir hikaye olarak belleğine yerleşiyor. (süreç odaklı yaklaşım yani process oriented approach in teaching)

İşte okullarda bu süreci yaşatmak maalesef pek mümkün olmuyor. Bir öğretmenin 3d yazıcı sevdası girdiği sınıfta tasarım baskı konusunda gelişmeler kaydederken diğer konularda geri kalabiliyor. Çok nadiren her konuda hevesli bir öğretmen bulabilirsiniz. İşte Maker Atölye ve bu tarzda yerlerin asıl amacı bu etkileşimi mekanda oluşturmak. Bu yüzden atölyemizde çalışmış olan bilgisayar öğretmenleri (BÖTEliler) özel okullardan hemen kabul görüyor.

Velilere Çağrımız

Çocuğunuzu gönderdiğiniz okuldaki durumu inceleyin ve 21. yüzyıl becerilerine yönelik bir çalışma yoksa bunu talep edin. Çocuklarımızın en doğal hakkıdır bu. Alibaba’nın kurucusu ve aynı zamanda bir öğretmen olan Jack Ma son 200 yılda eğitimde öğrendiğimiz herşeyi daha iyi yapan makinaların olduğu dönemde yarışın bilgi konusunda değil yaratıcılık, hayalgücü, öğrenme, bağımsız düşünce konusunda olduğunu söylüyor. Geleceğin değerinin bilgi değil bilgelik, deneyim ve yaratıcılığa dayanacağını söylüyor.

Okullarla birlikte neler yapabiliriz nasıl destek olabiliriz sorusu da uzun zamandır gündemimizde.

Ortaokul ve Liselere Çağrımız

Okullarla zaman zaman birlikte çalışma imkanı buluyoruz. Onlara Müfredat ve Eğitmen Eğitimi veriyoruz ama birşeylerin eksik kaldığını düşünüyoruz. Bu yüzden alınan Eğitmen Eğitimine ek olarak atölyemizde 1 ay staj yapmasının daha sağlıklı ve gerekli olduğunu düşünüyoruz. Bu konuda destek almak isteyen öğretmenler ve okul yöneticilerini bizimle temasa geçmeye davet ediyoruz. Yanlızca belli sayıda taleple açılan Eğitmen eğitimleri için talepte bulunabilirsiniz. (E-posta adresimiz sendeyap@makercocuk.com adresine bir mail atarak temasa geçebilirsiniz)

Yaptığımız atölye eğitimlerinin ve deneyimleme sürecinin çok kolay yapılabileceği bir yer daha var aslında: Üniversiteler

Üniversitelerde Maker anlayışı ve Maker Çocuk Üniversitesi

Üniversitelerde birçok mesleğin eğitimi verilirken bu konuda edinilen deneyimin çocuklarla paylaşılması mümkün görünüyor. Buna niyetli olan üniversiteleri bünyelerinde Maker Çocuk Üniversitesi kurmaya davet ediyoruz.  (ilgilenenler lütfen sendeyap@makercocuk.com adresine bir mail atsın)

Üniversitelerin halihazırda uzmanlarla dolu bir yer olması bir çok açıdan çocukların erişimi için ideal ortam sağlıyor. Hevesli bir 4. sınıf mekatronik mühendisi çocuklara birçok açıdan farklı bir pencere açabilir.

Bu format dünyada da henüz uygulamaya geçmiş bir format değil. Belki yurtdışından alınan bir kelimeye değer katıp bu sefer biz onlara birşey verebiliriz, ne dersiniz?